Het kabinet wil Rijksvastgoed meer inzetten voor onder andere woningbouw, duurzame energie en huisvesting van kwetsbare doelgroepen. Maar ook als vastgoed verkocht moet worden, staat de maatschappelijke bijdrage voorop. Hoe gaat dat besluit tot verkoop in zijn werk?
In 2021 is de monumentale gevangenis Wolvenplein in Utrecht verkocht. Een jaar later kwam het voormalige Pieter Baan Centrum in Utrecht onder de hamer. Het zijn voorbeelden van succesvolle verkopen van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) met een maatschappelijk doel. In dit geval het oplossen van het woningentekort. Bij de verkoop is namelijk afgesproken dat de panden ruimte moeten bieden aan woningzoekenden. Maar voordat objecten in de verkoop belanden, is al een uitgebreide route bewandeld.
Wat gebeurt er als een overheidsdienst een pand niet meer nodig heeft?
Eerst onderzoekt het RVB of binnen de overheid een pand een nieuwe bestemming kan krijgen. ‘Het is onze verplichting om te kijken of het vastgoed nog nuttig is voor welke overheidsinstantie dan ook. Wij werken met een meerjarenplan waarin we kijken naar hoeveel ruimte we in periodes van vijf jaar nodig hebben voor de uitvoering van kerntaken’, zegt Rajiv Lachman, adviseur portefeuillemanagement bij het RVB.
Zo is een gebouw van het RVB aan de Regulusweg in Den Haag aangeboden aan het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Het voormalig hoofdkantoor van KPN is nu een opvanglocatie voor circa vierhonderd vluchtelingen. ‘Dit kantoor valt onder het beheer van het RVB’, zegt Lachman. ‘Defensie bepaalt zelf wanneer bepaalde kazernes, gebouwen en terreinen niet meer nodig zijn voor hun kerntaken. Het RVB draagt vervolgens zorg voor de verkoop van het vastgoed.’
Wanneer komt vastgoed in aanmerking voor verkoop?
‘Op basis van het meerjarenplan hebben we inzichtelijk of we te maken hebben met een overschot aan vastgoed’, verklaart Lachman. ‘Wanneer overheidsorganisaties, Provinciën , Waterschappen en gemeenten geen interesse hebben, is het vastgoed niet meer nodig voor het vervullen van onze kerntaak. We besluiten in zo’n geval het vastgoed te verkopen aan de markt.’
Wanneer komt vastgoed in aanmerking voor verkoop?
‘Op basis van het meerjarenplan hebben we inzichtelijk of we te maken hebben met een overschot aan vastgoed’, verklaart Lachman. ‘Wanneer overheidsorganisaties, Provinciën , Waterschappen en gemeenten geen interesse hebben, is het vastgoed niet meer nodig voor het vervullen van onze kerntaak. We besluiten in zo’n geval het vastgoed te verkopen aan de markt.’
Waarom duurt de uiteindelijke verkoop soms lang?
Vaak is voor een nieuwe functie een aanpassing nodig van het bestemmingsplan. ‘Dit gaat altijd in overleg met de betreffende gemeente. Zij hebben er belang bij dat de functie van een object aansluit op hun inrichtingsvisie van het gebied. Draagvlak bij gemeenten en omgeving is daarbij belangrijk’, zegt Von Bönninghausen.
Het kan soms jaren duren voor objecten een geheel nieuwe bestemming krijgen. In deze periode schakelt het RVB een leegstandbeheerder in die tijdelijke bewoners in een pand plaatst. Of ondernemers krijgen de kans hun bedrijf erin op te starten. Von Bönninghausen: ‘In afwachting van een nieuwe bestemming zetten we het vastgoed van het RVB op deze manier zo optimaal en nuttig mogelijk in.’