De vergunningverlening voor utiliteitsnieuwbouw schommelde sinds 2020 rond hetzelfde hoge niveau, totdat deze in het tweede kwartaal van 2022 licht neerwaarts afboog. Dit is een indicatie voor een aanstaand, voorlopig groeiplafond, waarbij de nieuwbouwproductie van de totale utiliteitsbouw wordt begrensd. Gezien de afzwakkende economische groei verwacht BouwKennis dat de vergunningverlening de komende tijd iets zal teruglopen. Dat betekent dat er vanaf 2023 ook een kleine krimp in de productie wordt verwacht.
Deze krimp zit vooral aan de budgetkant. Hier was sprake van een flinke opleving gedurende de coronaperiode. Nu zien we juist een redelijke afzwakking van de vergunningverlening. Voor de marktsectoren zien we, hoewel veel minder sterk, een omgekeerd beeld. Ook binnen de budget- en marktsectoren zijn de verschillen groot. Zo zal met name de bio-industrie onder de huidige stikstofplannen moeten inkrimpen.
BouwKennis heeft de ramingen voor de utiliteitsbouw beperkt aangepast ten opzichte van september 2022. De wijziging betreft vooral het naar voren schuiven van de verwachte groei (van 2023 naar 2022), en daarmee ook het iets eerder intreden van een beperkte krimp.
Economie: prognoses wisselend
Met percentages van 4,9% in 2021 en 4,6% in 2022 werd een forse BBP-groei gerealiseerd. Ondanks alle destabiliserende factoren van de afgelopen jaren, vooral op macroniveau, is er sprake van een relatief stabiele voortgang van de economie – ook op macroniveau. Achter deze relatief vlakke cijfers gaat geen complexe dynamiek schuil. Wanneer we focussen op deelsectoren in de maatschappij en/of economie, valt op dat er sprake is van unieke situaties die de ‘normale’ doorgang van sociale en economische processen (tijdelijk) hebben veranderd. Dit heeft dan bijvoorbeeld weer een weerslag in de gespannen markten voor energie, materialen en voedsel.
Vergunningverlening en productie utiliteitsnieuwbouw
De vergunningverlening voor nieuwbouw in het utiliteitssegment heeft halverwege 2022 een voorlopige top bereikt van €5,3 miljard. Inmiddels is dit gedaald tot zo’n €5,0 miljard. Het is waarschijnlijk dat deze lichte daling een vervolg krijgt. Dit ligt in lijn met de prognose dat de BBP- groei afneemt, de inflatie hoog blijft en consumenten geconfronteerd worden met een dalende koopkracht. Parallel daaraan heeft de ECB de beleidsrente verhoogd. Dit resulteert erin dat het investeren duurder wordt, wat ook een remmende werking kan hebben op de vergunningverlening voor de nieuwbouw. De vergunningverlening voor renovatie en uitbreiding van bestaande gebouwen is al jaren opvallend stabiel en laat een stijgende trend zien. Uitbreiding van bestaande panden is in sommige situaties een toereikend alternatief voor nieuwbouw, mocht laatstgenoemde geen optie zijn.