Hoe kunnen we bouwmaterialen het beste hergebruiken? Dit wordt uitgezocht bij een gebouwrenovatie op voormalig Vliegkamp Valkenburg in Katwijk. Team Vink krijgt van het Rijksvastgoedbedrijf de opdracht voor herontwerp en realisatie het Kantoor vol Afval (KaVA).
Kantoor vol Afval
Het project Kantoor vol Afval (KaVA) is door het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) opgezet om meer kennis te ontwikkelen over het hergebruik van materialen uit overheidsgebouwen en andere panden. Het plan is om een gedateerd kantoorgebouw’‘om te vormen’ tot een aansprekende kantooromgeving. Doel is om de duurzame aanpassingen die worden uitgeprobeerd, vervolgens toe te passen bij andere rijkskantoren.
Ervaring met het hergebruik van bouwmaterialen, in jargon ‘circulair bouwen’, is al opgedaan met eerdere projecten op het voormalig Vliegkamp Valkenburg, waar de realisatie van een nieuwe woonwijk is gepland. De in die trajecten opgedane kennis en al in het oude kantoorgebouw gerealiseerde ruimtes, maken het voormalig Vliegkamp Valkenburg tot een goede testomgeving. Het Programma Groene Innovaties (PGI), dat innovatieve duurzaamheidsinitiatieven binnen het RVB stimuleert, biedt extra financiering en begeleiding aan het project KaVA.
Belangrijkste doel van het KaVA is ‘Learning by doing’ legt RVB’er Jille Koop uit, die als technische manager en kernteamlid van PGI bij het project is betrokken. Koop: ‘Zo gaat dat met innovaties en nieuwe dingen, blijkt uit eerdere succesvolle trajecten. Doe het gewoon! Zo’n houding is noodzakelijk om met elkaar van de bouw een echt duurzame sector te maken.’
Team Vink
De opdracht voor het herontwerpen van het bestaande gebouw en realiseren van een kantoor met zoveel mogelijk hergebruik, is door het RVB gegund aan Team Vink. Dit samenwerkingsverband van innovatieve bouwpartijen, ontwerpers en adviseurs bestaat onder meer uit de ontwikkelende bouwer Vink Bouw uit Nieuwkoop en Popma ter Steege Architecten uit Leiden. Het team onderscheidt zich als opdrachtnemer met ervaring en kennis op het gebied van hergebruik van bouwmaterialen.
Bauke van Poll van Vink Bouw: ‘Het RVB neemt de doelstellingen van de overheid over. Wie in aanmerking wil komen voor een project, moet investeren in duurzame processen.’ Architect Josse Popma vult aan: ‘De impact die de bouw heeft op het milieu moet echt naar beneden. Het RVB biedt ons met KaVA de kans te laten zien wat er allemaal mogelijk is.’
Team Vink is onder meer gekozen omdat het aanbod zich onderscheidde door het uitgebreide kennisnetwerk van de opdrachtnemers. Daarnaast stelde Team Vink voor de aanbesteding een uiteenlopende top 15 circulaire producten op. Het samenwerkingsverband presenteert zich bovendien met partners die zelf erg actief zijn op het gebied van hergebruik en circulariteit.
KaVa-principes
Bij KaVA wordt getest hoe en of er in een gebouwrenovatie maximaal hergebruik van bestaande materialen gerealiseerd kan worden binnen een normale aanbesteding. Zijn er technisch succesvolle oplossingen mogelijk en kan een pakket van eisen worden geformuleerd? Juist om die reden is het het project op voormalig Vliegkamp Valkenburg zo waardevol, benadrukt Van Poll.
‘De kennis die we in dit kantoor project opdoen op het gebied van hergebruik kunnen we opnieuw toepassen in toekomstige projecten.’
De KaVA-principes spreken Van Poll en de mensen van Team Vink bovendien erg aan. Want bij een renovatie komt veel materiaal vrij. Door behoud en aanpassing is het mogelijk om het een nieuwe bestemming te geven. Bovendien moet er niet te veel mee worden gesleept.
Van Poll: ‘Materialen kunnen het beste op dezelfde locatie worden hergebruikt.’
Ambachtelijk werken
Een gebouw moet aan veel voorwaarden voldoen: eisen op het gebied van bijvoorbeeld brandveiligheid, constructie en installaties. Dat zijn vakgebieden die ook binnen KaVA aan bod komen. Toepassing van hergebruik is afhankelijk van de eisen waar het materiaal of product aan moet voldoen, legt Van Poll uit.
‘Elk gebouw, nieuw of gerenoveerd met bestaand materiaal, heeft te maken met voorschriften. Bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid. Daar zit dus geen verschil in. Maar materialen en producten die vrijkomen uit een bestaand gebouw, kun je wel op verschillende manieren hergebruiken.’
Zo is hout is een voorbeeld van een materiaal dat goed is te bewerken. Hout dat wordt hergebruikt, wordt onderzocht op bijvoorbeeld scheuren en of het krom is. Mogelijk krijgt het hout een nieuwe toepassing op een andere plek. Van Poll: ‘Eigenlijk is dat proces van uitzoeken en selecteren een heel ambachtelijke manier van werken.’
Meer weten over Kantoor Vol Afval?
Tijdens de vastgoedbeurs Provada 2022 op dinsdag 14 juni van 15:00 tot 16:00 uur vertelt Maria Hänsch (RVB) over het RVB-programma Groene Innovaties en de rol van marktpartijen: samenwerken en vernieuwen. Vervolgens vertellen Jille Koop (RVB) en Bauke van Poll (Vink Bouw) over het Kantoor Vol Afval.
Bekijk het programma van het Rijksvastgoedbedrijf op de website van de Provada.