De nieuwbouw van bedrijfsgebouwen komt de komende jaren in rustiger vaarwater. De vergunningverlening voor nieuwe distributiecentra liep terug in 2021, de economische groei zwakt de komende jaren af en de oorlog in de Oekraïne versterkt de al aanwezige onzekerheid rondom de beschikbaarheid en prijzen van materialen en energie. Daarbovenop komt er een sterkere regie vanuit de overheid om ‘verdozing’ tegen te gaan. Dit blijkt uit het meest recente bouwproductie ramingen van BouwKennis voor de korte én lange termijn.
Momenteel bestaat de bouw van nieuwe utiliteitsgebouwen voor ongeveer de helft uit gebouwen voor productie (fabriekshallen) en logistiek (distributiecentra). De afgelopen jaren was er vooral een groei bij de bouw van distributiecentra te zien, om het toenemende aandeel online winkelen te faciliteren. Met name in de afgelopen 5 jaar is de nieuwbouw van distributiecentra fors toegenomen, zodanig dat de voorraad logistieke gebouwen tussen 2015 en 2020 met meer dan 50% is toegenomen.
Distributiecentra worden kleiner
De meest recente signalen wijzen echter op een kentering in de nieuwbouw van distributiecentra. Zo is de vergunningverlening voor de sector ‘vervoer en communicatie’ in 2021 met 15% afgenomen ten opzichte van een jaar eerder. Ook daalt de gemiddelde omvang per verleende vergunning voor de sector vervoer en communicatie van 9.400 m2 in 2020 naar 6.000 m2 in 2021. Dit sluit aan bij de veelgehoorde verschuiving van XXL-distributiecentra naar kleinere centra aan de stadsranden, de zogeheten stadsdistributiecentra waar de last mile naar de klant wordt afgelegd.
Perspectieven korte en lange termijn
De bouw van distributiecentra staat al langer – vaak negatief – in de publieke belangstelling. Het fenomeen wordt vaak aangeduid als ‘verdozing’ van het landschap. In februari nam de Tweede Kamer nog een motie aan waarbij de regering werd verzocht om meer landelijke regie bij de bouw van grote distributiecentra.
Daarnaast lijken er ook signalen te zijn dat de hoeveelheid geschikte kavels voor de bouw van grote panden op de geschikte locaties op beginnen te raken. De maatschappelijke weerstand en de schaarste aan geschikte bouwlocaties zetten dus op korte termijn een rem op de markt. Toch zal de komende decennia de voorraad distributiecentra bijna verdubbeld moeten worden om aan de continue groei van e-commerce en de logistieke dienstverlening om dat te faciliteren te kunnen voldoen.
Prijzen en beschikbaarheid bouwstaal
Tot slot is de prijsontwikkeling en de beschikbaarheid van staal voor de bouw van hallen en loodsen in toenemende mate een probleem. Dit kan zorgen voor uitstel van projecten, aangezien hallen en loodsen voor het grootste deel bestaan uit een stalen constructie met metalen gevelbekleding.