De publicatie “Strategische keuzes maken in duurzame installaties” die een jaar geleden voor het eerst het licht zag, is afgelopen mei herzien. De gids is specifiek gericht op medewerkers van woningcorporaties, die op strategisch niveau naar de vastgoedportefeuille kijken. Maar het is een aanrader voor iedereen die meer grip wil krijgen op het warmtepomp-aanbod.
Er zijn op dit moment duizenden verschillende typen warmtepompen in omloop. Voeg daar de opties aan toe op het gebied van afgifte- en ventilatiesystemen, en de wisselende schilkwaliteit van het corporatiebezit, en je hebt een vrij reële kans op keuzestress. In dat geval ben je geholpen met een praktisch antwoord op vragen zoals: wat zijn de meest gebruikte, of meest geprogrammeerde duurzame installatieconcepten voor woningtype X.
De publicatie Strategische keuzes maken in duurzame installaties helpt om deze vraag te beantwoorden. De auteurs benadrukken dat de gids niet wil voorschrijven hoe je installaties verduurzaamt. Het is veel meer de bedoeling dat de lezer een breder inzicht krijgt in de materie door een slimme redeneerlijn te volgen.
Op maandag 12 juni vond er in Utrecht een bijeenkomst plaats ter lancering van de herziene publicatie. José van der Loop en Marten Witkamp (Stroomversnelling) gaven een algemene introductie, en daarna was het aan Mark Sprenkels (Breman Installatietechniek), Rudy Grevers (Alklima Mitsubishi), en Michiel Laurense (Dura Vermeer) om vragen van de aanwezigen te beantwoorden.,
Ochtendsessie in Kanaalweg 30, Utrecht
Buiten is het snikheet, binnen loeit de airco op volle toeren. Het ligt dus voor de hand dat er op deze maandagochtend vragen over het thema koeling voorbij zullen komen. Maar eerst vertelt auteur José van der Loop over de aanleiding om de publicatie te maken. “Gezien de opgave die er ligt, wil je sneller de juiste besluiten kunnen nemen als het gaat om warmtepompen. Beslissingen die ook passen in je lange termijn visie. Eén van de problemen waar je dan mee te maken krijgt, is dat de technische experts het op veel punten met elkaar eens zijn, maar dat ze elkaar op sommige punten ook tegenspreken. Daarom hebben we geprobeerd om op basis van de kennis van nu een algemene manier van redeneren te beschrijven.”
Welke temperatuur heeft het afgiftesysteem nodig?
Medeauteur Marten Witkamp: “We hebben drie veel voorkomende isolatie-strategieën beschreven, gevolgd door drie veel voorkomende installatie-strategieën. De nieuwe, eenvoudigere vraag wordt dan: hoe kun je die strategieën aan elkaar koppelen? De isolatie-strategieën hebben we opgehangen aan de temperatuur die het afgifte-systeem nodig heeft om de woning te verwarmen. Dat is iets anders dan de netto warmtevraag. De Lage Temperatuur-isolatie strategie zit bijvoorbeeld dicht bij de Standaard, maar is niet helemaal hetzelfde. We gaan uit van verschillende temperatuurniveaus, omdat je dan makkelijker de koppeling kunt maken met installaties. De drie installatie-strategieën die we vervolgens beschrijven zijn: all electric, all electric-ready en hybride.”
Ask me anything
Na de pauze is het aan Mark Sprenkels (Breman Installatietechniek), Rudy Grevers (Alklima Mitsubishi), en Michiel Laurense (Dura Vermeer) om de vragen van de aanwezigen te beantwoorden.
De eerste vraag, namens woningcorporatie Bo-Ex gaat over de koelmogelijkheden van warmtepompen in bestaande woningen. Rudy Grevers wijst erop dat het afgiftesysteem bij zo’n concept een serieuze beperkende factor is. “Op het moment dat je een radiator hebt waar water doorheen gaat van rond de 15 graden, heb je het risico van druppels op je radiator. Je zou dan kunnen overwegen om te werken met convectoren en lekbakken, maar ook het volledige voedingstracé zal dan geïsoleerd moeten worden. Op het moment dat je tegen een bewoner zegt: je krijgt een warmtepomp met koeling, dan verwacht die bewoner airconditioning, maar dat is dus niet het geval.”
Dan volgt een aantal vragen over de verschillen tussen lucht-lucht en lucht-water warmtepompen voor specifieke toepassingen. Een meer algemene vraag gaat over de begrijpelijkheid van de apparatuur voor de eindgebruiker: hoe kom je tot een simpele installatie? Mark Sprenkels ziet dat de meeste vragen over installaties binnenkomen in de eerste drie maanden. “Dat betekent dat je mensen ook proactief kunt benaderen, omdat je weet dat die vragen gaan komen. Daarom pakken wij dat op die manier aan. Dit kan eventueel digitaal, en uiteraard gebruiken we dan geen vaktermen, maar vragen we heel simpel of de woning comfortabel is of niet. Als je na het eerste stookseizoen door die eenvoudige vragen heen bent gelopen is dat vaak voldoende.”
Michiel Laurense adresseert het probleem van het enorme aanbod aan warmtepompen. Je zou misschien als corporatie wel een paar verschillende typen willen uittesten, maar dit leidt al snel tot een onbeheersbare situatie. “Wij werken nu met twaalf verschillende typen warmtepompen, omdat we nieuwbouw én renovatie doen, particulieren, VvE’s, woningcorporaties én utiliteit, maar die twaalf dat zijn er feitelijk al te veel. Het liefst zouden we met drie of vier verschillende modellen werken. En als alle installateurs werken met een shortlist met ongeveer 10 voorkeursmerken, die je steeds terug ziet komen, dan mag je er wel vanuit gaan dat zij voor ons een goede keuze maken.”
Rudy Grevers geeft ten slotte aan hoe producenten omgaan met de wet- en regelgeving, bijvoorbeeld als het gaat om geluidsnormen of om de milieu-impact als gevolg van materiaalgebruik. “Als ik goed wil scoren op de LCA, dus materiaalgebruik, dan maak ik een heel kleine compacte unit. Maar als ik een heel stille unit wil maken, dan wordt het een grote kast met een grote ventilator erin en goede akoestische demping. Maar die stille unit gaat helaas minder scoren op de andere punten. En dan is er ook nog het verzoek om hoge temperatuur te leveren, dus je ziet dat wij minimaal drie productlijnen moeten ontwikkelen. Het palet aan wetgeving is zo uitdagend dat het nooit lukt om alle gewenste kwaliteiten in één product te combineren.”
Publicatie downloaden
De publicatie – gratis te downloaden via duurzameinstallatieskiezen.nl – is tot stand gekomen in samenwerking met een groot aantal experts uit de markt en is een initiatief van Aedes, Techniek Nederland, Bouwend Nederland, OnderhoudNL en Stroomversnelling.