We hebben steeds vaker te maken met hittegolven en de vraag naar koeling van gebouwen neemt snel toe. Op dit moment kiezen veel gebouweigenaren voor airconditioners, maar dit is geen duurzame keuze. Gemeenten hebben handvatten en richtlijnen nodig om duurzaam koelen van gebouwen mogelijk te maken. Dit staat in een whitepaper, dat de provincie Zuid-Holland, mede namens het Klimaatverbond en de gemeente Rotterdam, heeft overhandigd aan minister De Jonge voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO).
De ondertekenaars van het whitepaper roepen het ministerie van BZK op om gemeenten te ondersteunen, zodat zij op lokaal niveau goede keuzes kunnen maken voor zowel duurzame warmte als duurzame koude. Hiervoor is een ‘Afwegingskader duurzame warmte en koude’ nodig, waarvoor de provincie de eisen en wensen in kaart heeft gebracht.
Nú beginnen
Gedeputeerde Berend Potjer: “De warmtetransitie is op dit moment in volle gang. Maar in de regionale energiestrategieën is nauwelijks aandacht voor koeling. Ook staat duurzame koeling nog niet op het netvlies bij veel gemeenten. Dit is een gemiste kans, want we kunnen slimme combinaties maken, bijvoorbeeld door in aanvulling op collectieve warmtenetten ook collectieve koudenetten te realiseren. Als we nú beginnen dan zijn we op tijd, maar als we over 10 jaar beginnen zijn we te laat.”
Airconditioners zijn energieslurpers, maar dat is niet het grootste probleem omdat ze vaak gekoppeld zijn aan zonnepanelen. Airconditioners maken lawaai en zij maken vaak gebruik van koelmiddelen die sterke broeikasgassen bevatten. Ook dragen zij bij aan het zogenaamde ‘hitte-eilandeffect’. De warmte die uit een gebouw wordt geblazen, komt namelijk in de omgeving terecht. Juist als het al warm is, is dat ongewenst.
Duurzame alternatieven
Duurzame alternatieven zouden kunnen bestaan uit een collectief koudenet (collectieve koeling met water) of uit individuele koudebuffers. Waar koude een collectieve voorziening moet worden, is het handig dat zo vroeg mogelijk te onderkennen en al vroeg te besluiten. Overigens kan ook een ontwerp eraan bijdragen dat minder hitteproblemen ontstaan. Bijvoorbeeld brede dakranden, een omgeving met meer bomen en waterpartijen.
Het koelen van gebouwen is steeds meer nodig naarmate klimaatverandering toeneemt en naarmate gebouwen beter geïsoleerd worden. Hittegolven zorgen nu al voor bovenmatige sterfte onder kwetsbare groepen, zoals ouderen en zieken. Daarnaast verslechtert hitte de gezondheid en productiviteit van de beroepsbevolking en kunnen kinderen slechter leren bij hitte.