De oorlog in Oekraïne en het daarmee samenhangende energievraagstuk laat zien dat iedereen zomaar met onbetaalbare energie kan worden opgezadeld. Het is daardoor eens te meer duidelijk dat gas, elektriciteit en warmte belangrijke nutsvoorzieningen zijn. De provincies steunen de keus van de minister om het eigendom van warmtenetten in publieke handen te leggen.
Voor de energietransitie in de gebouwde omgeving zal de overstap van aardgas naar een collectieve warmtevoorziening een belangrijke rol spelen. Warmtenetten gaan een belangrijke rol spelen in het verwarmen van woningen. Daarom is het van belang dat warmtenetten ook als een essentiele nutsvoorziening gezien worden.
Overheden investeren al in warmtenetten
Via subsidies investeren de verschillende overheden al in de realisatie van warmtenetten. Provincies vinden het belangrijk dat die investeringen in publieke handen blijven.
Daarnaast hebben verschillende publieke partijen in afwachting van de Warmtewet zelf al een actieve rol in de warmtetransitie gepakt. Zo zijn er verschillende initiatieven om partijen te steunen in hun uitvoeringscapaciteit en het benodigde investeringskapitaal om (semi)publieke warmtenetten te realiseren. Graag blijven we met de minister in gesprek om deze initiatieven te blijven ondersteunen.
Het besluit van de minister past in het geheel van de investeringen die nodig is om de energietransitie te realiseren. Provincies gaan met de minister in gesprek over het uitvoeren van dit besluit en de financiering van deze opgaven.
Snelheid houden
We delen de ambitie van het rijk om snelheid in de warmtetransitie te houden. De keuze van de minister geeft helderheid over de toekomst die we willen realiseren. De provincies zijn zich daarbij bewust dat in de huidige situatie de meeste warmtenetten door private warmtebedrijven zijn ontwikkeld en worden geëxploiteerd. En dat daardoor veel capaciteit en kennis bij deze partijen aanwezig is. We hechten er dan ook aan dat de kennis die er in de markt is, behouden blijft.
De provincies pleiten daarom voor een ruime overgangsperiode. Zo’n periode moet de komende jaren de ruimte te laten voor private partijen om te investeren in warmtenetten, waarbij het publieke eigendom -als stip op de horizon- de inzet blijft. Door de ruime termijnen voor de ingroeiperiode en het overgangsrecht denken we dat dit wetsvoorstel voldoende ruimte biedt voor warmtebedrijven om hun investeringen terug te verdienen. De gekozen ingroeiperiode geeft daarnaast de ruimte voor bestaande trajecten om zich op de nieuwe situatie voor te bereiden en gezamenlijk de schouders eronder te zetten.