Het Rijksvastgoedbedrijf pakt de gezondheidscentra van Defensie aan. Hierbij wordt gewerkt met vaste modules voor de verschillende zorgfuncties in de gebouwen, vertelt programmamanager Martijn van der Bom van het Rijksvastgoedbedrijf. ‘Zo kunnen we de inrichting “knippen en plakken”.’
De eisen van de gezondheidszorg zijn opgeschroefd. En de Defensie Gezondheidszorg Organisatie (DGO) is gereorganiseerd. De bestaande gezondheidscentra van Defensie zijn daarom toe aan een stevige ‘update’. ‘De opdracht bestaat uit 4 nieuwbouwprojecten, 14 renovatieprojecten, een sloopproject en een civieltechnisch werk. De werkzaamheden vinden plaats door heel Nederland en op Defensie-locaties in de Cariben’, vertelt programmamanager Martijn van der Bom.
Modulair
Het programma van eisen, waarin staat welke onderdelen er in gebouw komen en hoe die worden gerealiseerd, is modulair opgebouwd. Dat wil zeggen dat elk zorgcentrum is ontworpen op basis van vooraf bedachte standaard modules voor iedere afzonderlijke functie en ruimte zijn: ontvangst en wachten, militair arts, tandarts of ziekenzaal. ‘Zo kunnen we de inrichting van de gebouwen “knippen en plakken”,’ legt Van der Bom uit.
Het volledige programma wordt niet in elk gezondheidscentrum gerealiseerd. Maar op de locatie in Den Helder wel. Het zorgcentrum daar dient daarom als voorbeeld voor alle andere nog te realiseren zorgcentra.
De nieuwbouw van het zorgcentrum in Den Helder is niet het enige lopende project. ‘De nieuwbouwprojecten in Assen zijn onlangs gegund. Op deze locatie wordt al gewerkt. De gunning van gezondheidscentrum ’t Harde op de Veluwe vindt plaats in juni 2022. De voorbereiding voor de aanbesteding van het zorgcomplex Schaarsbergen in Arnhem is ook in volle gang.
‘Design, Build & Maintain’
De opdracht voor Den Helder is in 2019 gegund als een ‘Design, Build & Maintain’ contract, waarbij een partij verantwoordelijk is voor ontwerp, bouw en na oplevering 2 jaar onderhoud en beheer. In het ontwerptraject van Den Helder zijn er door nieuwe inzichten van Defensie een aantal grotere wijzigingen geweest. Zo is de apotheek twee keer zo groot geworden, er kwam een onderzoekskamer bij en de tandartsruimtes zijn aangepast.
De eerste paal van het nieuwe gezondheidscentrum ging in maart 2021 de grond in, waarbij toenmalig staatssecretaris van Defensie Barbara Visser aanwezig was. De oplevering staat gepland voor juni 2022.
‘Healing environment’
Belangrijke ontwerpcriteria voor de nieuwbouw in Den Helder zijn privacy, herkenbaarheid, hygiëne en veiligheid. Daarnaast hanteert Defensie een ‘healing environment’ als een uitgangspunt voor alle projecten.
Van der Bom: ‘Bij een ‘healing environment’ draagt de omgeving bij aan de fysieke, mentale en sociale beleving van de gebruikers voor een sneller genezingsproces. Het gebouw in Den Helder straalt straks rust uit, geeft door alle raampartijen en zichtlijnen een ruimtelijk gevoel en heeft uitzicht op de haven.’ Van der Bom lacht. ‘De patiënten willen hier straks niet meer weg.’
Architecten hebben met behulp van een functie-relatieschema onderzocht wat de beste routing is door de nieuw te bouwen complexen. Door deze aanpak en het gebruik van de modulaire nieuwbouw is de routing straks in ieder gezondheidscentrum nagenoeg gelijk. Wat bijdraagt aan de herkenbaarheid van de gezondheidscentra van Defensie.
De installatie-eisen van Defensie liggen een stuk hoger dan bij een gemiddeld kantoorpand. Om röntgenfoto’s te maken in een tandartsruimte, zit er bijvoorbeeld lood in de binnenwanden om de stralingen te stoppen.
Pilot emissiearm
De opdracht komt begin 2017 binnen bij Van der Bom en zijn collega’s. “‘Dit is een uitdagende opgave’”, dachten we direct. En we waren allemaal enthousiast.’
Vooral de omgevingseisen dagen uit om naar creatieve oplossingen te zoeken, vindt Van der Bom. Want iedere locatie is afhankelijk van zijn omgeving. Bovendien speelde bij gezondheidscentrum ’t Harde, dat midden op de Veluwe staat en in een beschermd natuur gebied ligt, stikstof een belangrijke rol.
Van der Bom: ‘De aanbesteding van ’t Harde hebben we als pilot emissiearm uitgevraagd. Als alles meezit, vindt de gunning in juni plaats.’
In Den Helder speelt de waterveiligheid weer een grote rol omdat het zorgcomplex aan de haven staat. Alle installaties moeten daarom op een bepaalde hoogte staan. Mocht het terrein overstromen, dan lopen de installaties geen schade op.
Van der Bom: ‘Het leukste aan een uitdaging zoals waterveiligheid of emissiearm bouwen, is het zoeken naar een oplossing, samen met marktpartijen en opdrachtgever Defensie.’