Regeerakkoord Rutte IV – Wat betekent het voor klimaat, ondernemen en sectoren?

Ondernemen

• Innovatief: Het nieuwe kabinet streeft naar een ondernemende, innovatieve en eerlijke economie. Dit doen ze onder meer door versterking en stimulering van het groei- en innovatief vermogen van mkb-bedrijven en door te zorgen voor een stabiel en voorspelbaar ondernemingsklimaat. 
• Familiebedrijven: De continuïteit van familiebedrijven wordt ondersteund door bedrijfsopvolging eenvoudiger en eerlijker te maken en misbruik tegen te gaan. 
• Duurzaam: Om te zorgen voor een gelijk speelveld en om maatschappelijk ondernemerschap te stimuleren komt er een Maatschappelijke BV. Ook komt er aandacht voor verduurzaming in het mkb door inzicht en advies te geven over de stappen die het mkb op dit gebied kan maken. Toekomstig klimaatbeleid wordt getoetst op de effecten voor het mkb. 
• Zzp’ers: Er komt een arbeidsongeschiktheidsverzekering voor alle zelfstandigen. Ook wordt gewerkt aan de verdere ontwikkeling van de webmodule om zzp’ers meer zekerheid vooraf te geven over de aard van de arbeidsrelatie. Dit is bedoeld om schijnzelfstandigheid tegen te gaan. 
• Deeltijd-WW: Om de interne flexibiliteit en wendbaarheid van bedrijven te vergroten wordt een budgettair neutrale deeltijd-WW uitgewerkt. Lastenverlichting mkb: Het nieuwe kabinet trekt 300 miljoen euro per jaar uit voor lastenverlichting in het mkb via de loondoorbetaling bij ziekte. 

Bouwsector

Woningbouw:• Bouwambitie: De nieuwe regering streeft ernaar de woningbouw naar 100.000 woningen per jaar te brengen. Dat is een stijging van circa 40% ten opzichte van het gemiddelde van ongeveer 70.000 woningen dat de afgelopen jaren is gebouwd. De laatste keer dat in Nederland 100.000 woningen werden gebouwd was in het jaar 1989.• Tijdelijke woningen en Transformatie: Bij de bouw van nieuwe woningen wordt vooral de nadruk gelegd op woningen voor starters, senioren en middeninkomens. Het streven is om voor studenten, ‘spoedzoekers’, arbeidsmigranten en daklozen om jaarlijks 15.000 tijdelijke woningen te bouwen en 15.000 extra woningen te realiseren door transformatie van kantoren. In 2020 kwamen er 10.200 woningen bij door middel van transformatie. • De woningbouw wordt gestimuleerd door meer prefab-woningen en innovaties te creëren. De woningbouwimpuls wordt verlengd om financiële knelpunten in de grondexploitatie op te lossen.• Minister van Volkshuisvesting: Er komt een nieuwe minister voor volkshuisvesting & Ruimtelijke Ordening (VRO). Deze ondersteunt provincies en gemeenten bij het kiezen van bouwlocaties en maakt prestatieafspraken. • Verduurzaming: Via het Nationaal Isolatieprogramma geeft de regering woningeigenaren de kans om hun woning te isoleren. Hiervoor is reeds €514 miljoen beschikbaar voor de komende jaren en er wordt cumulatief €3,35 miljard extra gereserveerd. De hybride warmtepomp wordt als korte termijn oplossing gestimuleerd. Via een normering krijgen leveranciers (installateurs) de opdracht om steeds meer (hybride) warmtepompen te installeren, dit in combinatie met een subsidie.Infrastructuur• Om achterstallig onderhoud aan infrastructuur in te halen trekt de regering €1,25 miljard structureel uit.• In het mobiliteitsfonds wordt voor de komende 10 jaar €7,5 miljard toegevoegd voor infrastructuur bij nieuwe woningen.• Er worden middelen gereserveerd om op termijn samen met Europese fondsen en de regio de Lelylijn te kunnen aanleggen.

Woningcorporaties

• Verhuurderheffing: De verhuurderheffing wordt vanaf 2023 stapsgewijs in zijn geheel afgeschaft. Corporaties moeten de investeringscapaciteit die daardoor ontstaat gebruiken voor de bouw van flexwoningen, betaalbare huurwoningen, leefbare wijken, renovatie en verduurzaming. Corporaties zijn goed voor circa 90% van de totaal opgebrachte middelen aan verhuurderheffing. Sinds de invoering van de heffing in 2013 is de investeringsruimte en de  woningbouw door corporaties sterk afgenomen en is de verkoop van corporatiewoningen toegenomen. Voor de woningbouw en voor woningzoekers en huurders met lagere inkomens is het positief dat deze prikkel tot verkleining van het sociale corporatiebezit wordt weggenomen. Dit ondersteunt corporaties bij het bereiken van de doelstelling van het bouwen van 25.000 corporatiewoningen per jaar. 
• Middenhuur: Om woningcorporaties te stimuleren tot de bouw van middenhuurwoningen wordt de markttoets, een belangrijke belemmering voor de bouw van middenhuurwoningen, gedurende de hele kabinetsperiode opgeschort. Dat betekent een verlenging van twee jaar. 
• Huurdifferentiatie: De sociale huur wordt verlaagd voor mensen met een lager inkomen en verhoogd voor mensen met een hoger inkomen (tot de marktconforme huur). Om zittende corporatiehuurders een start te geven op de koopmarkt, krijgen ze de kans om hun woning te kopen.

Energiesector

• Meer hernieuwbare energie: Het aanbod van hernieuwbare energiebronnen wordt vergroot, vooral door extra wind op zee, zonnepanelen op daken, aardwarmte, groen gas, aquathermie en waterstof.  Dat zijn vrij dure technieken om CO2 te reduceren. Ook afvang- en opslag van CO2 (CCS) krijgt meer ruimte, wat een goedkopere techniek is. 
• Groen gas: Gasleveranciers worden vanaf 2023 verplicht om een aandeel van groen gas bij te mengen in het gasnetwerk. Dit aandeel loopt op naar 20% in 2030.
• Emissiereductie: de elektriciteitssector droeg tot op heden het meest bij aan het 49% reductiedoel. De aanscherping naar 60% moet vooral van andere sectoren komen. 
• Klimaat- en Transitiefonds: het fonds draagt bij aan de aanleg van de energie-infrastructuur voor elektriciteit, warmte, waterstof en CO2. 
• Elektriciteit goedkoper: via aanpassingen in de energiebelasting wordt gas duurder en elektriciteit goedkoper. Dit beleid was al ingezet en wordt nu geïntensiveerd om elektrificatie en verlaging van het gasverbruik te stimuleren.
• Nieuwe kerncentrales: De kerncentrale in Borssele blijft langer open en het kabinet zet de benodigde stappen voor de bouw van, op termijn, 2 nieuwe kerncentrales en faciliteiten voor opslag van kernafval. 
• Meer draagvlak: Er komen heldere afstandsnormen voor de bouw van windmolens op land en participatie moet het draagvlak vergroten. Zonnepanelen op land worden alleen toegestaan als multifunctioneel gebruik van dat land mogelijk is. 
• Afbouw fossiele brandstoffen: De gaswinning in Groningen wordt volgens plan verder afgebouwd. Er komen geen nieuwe vergunningen voor gaswinning in de Waddenzee (wel in de Noordzee) en er komen verplichte vullingspercentages voor de gasopslagen. De mogelijkheden voor de afbouw van financiële prikkels voor fossiele brandstoffen worden onderzocht en houtige biomassa wordt uitgefaseerd. 

Klimaat en CO2 reductie

• Reductiedoel: Het coalitieakkoord streeft een klimaatdoelstelling van maximaal 1,5 graad opwarming na. Het reductiedoel voor broeikasgassen uit de Klimaatwet wordt aangescherpt van 49% naar 55% reductie in 2030. Om dat doel met zekerheid te halen richt het beleid zich in de praktijk op een reductie van 60%.  
• Reductietempo: Dat is een forse ambitie aangezien het emissiereductietempo moet verdubbelen naar circa 5% per jaar. 
• Klimaat- en Transitiefonds: Er komt een minister voor Klimaat en Energie die regie voert over het beleid en het op te richten Klimaat- en Transitiefonds van €35 miljard voor de komende 10 jaar. Het fonds richt zich op de aanleg van energie-infrastructuur, groene industriepolitiek en de verduurzaming van mobiliteit en gebouwde omgeving.  
• Uitvoering: In de uitvoering worden procedures voor grootschalige projecten versneld, vakmensen opgeleid, bindende afspraken gemaakt met de grootste uitstoters en wordt er expliciet gekeken naar de betaalbaarheid van het klimaatbeleid voor huishoudens en MKB-bedrijven.  

Zakelijke dienstverlening

• Flexibele arbeid: De coronacrisis heeft de kwetsbaarheid van flexibele arbeid getoond. Terwijl werkenden met een vast contract veelal hun baan behielden, werden veel flexibele werknemers ontslagen. Het nieuwe kabinet wil de verschillen tussen flex en vast verkleinen. 
• Maatregelen: In lijn met het SER-advies worden oproep-, uitzend- en tijdelijke arbeidscontracten beter gereguleerd. Adviezen van de SER zijn onder meer: inkorting van de uitzendduur tot maximaal drie jaar, oproep- en nulurencontracten verdwijnen, verplichte certificering van uitzendbureaus om de kwaliteit te waarborgen en uitzendkrachten krijgen recht op gelijkwaardige arbeidsvoorwaarden als werknemers in vaste dienst bij het bedrijf waar ze werken. 
• Arbeidsmigratie: Om misstanden bij arbeidsmigratie tegen te gaan wil het nieuwe kabinet de aanbevelingen uit het rapport van de Commissie Roemers overnemen. Dit om uitbuiting van werknemers tegen te gaan, slechte huisvesting aan te pakken en oneerlijke concurrentie tegen te gaan. 
• Aanbevelingen: De aanbevelingen zijn onder meer: verplichte certificering voor uitzendbureaus, een betere registratie van arbeidsmigranten en loskoppeling van het arbeids- en huurcontract om huisvesting te waarborgen. 

Transport en Mobiliteit

• Rekeningrijden: In 2030 wordt een kilometerheffing ingevoerd via de motorrijtuigenbelasting. Nu is deze belasting al afhankelijk van de uitstoot en betalen naar gebruik komt erbij. Dit kan de verkeersdrukte dempen en compenseert de dalende inkomsten van de brandstofaccijns. 
• Elektrificatie: Subsidies voor nieuwe, volledig elektrische auto’s en bestelwagens worden voortgezet en ingevoerd voor vrachtwagens, aanleg van benodigde laadinfrastructuur wordt daarnaast versneld. Wel blijft het nog de vraag hoe elektrisch rijden gestimuleerd wordt in de periode 2025-2030 en hoe het steeds oudere wagenpark sneller wordt opgeschoond.
• Lelylijn: De beoogde snelle treinverbinding tussen de Randstad en Groningen versterkt de ontwikkelkansen van Noord-Nederland, maar biedt ook een mogelijkheid voor sneller toekomstig spoorverkeer met Noord-Duitsland. Dit past bij de Europese ambitie om meer reizigers in de trein te krijgen.  
• Vliegverkeer: De in 2021 ingevoerde vliegheffing van €7,85 per ticket gaat in 2023 fors omhoog. Het coalitieakkoord voorziet in totaal €400 mln. aan extra inkomsten, bovenop de huidige heffing van €125 mln. in 2022. Dit betekent dat de heffing per vliegticket ook bij veel hogere reizigersaantallen waarschijnlijk ruim zal verdubbelen. De opbrengst vloeit daarbij deels terug naar de sector voor verduurzaming. Als de grens van het aantal toegestane vluchten op Schiphol daarnaast omlaag gaat, wordt de kans op opening van Lelystad weer groter.